Zaplanowaliśmy wspólnie z młodymi mieszkańcami Izbicy Kujawskiej, odkryć historię Szlamy Bera Winera i przygotować film przedstawiający proces odkrywania historii, przywracania pamięci i budowania tożsamości. Realizacja projektu była zarazem prowadzeniem badań, refleksją nad sposobem pokazania historii człowieka, społeczności i Polski, jak i rzeczywistym doświadczaniem historii.

Celem było upamiętnienie życia i dokonań Szlamka, Żyda polskiego obywatelstwa, ofiary hitlerowskich zbrodni, a właściwie człowieka, który do końca swojego życia zaświadczał o sile Prawdy i Pamięci.

Film został przygotowany i nagrany w kilkunastu miejscach w Polsce, między innymi: Izbicy Kujawskiej, Chełmnie nad Nerem, Grabowie, Krośniewicach Koluszkach, Piotrkowie Trybunalskim, Warszawie, Zamościu, Bełżcu oraz w archiwach państwowych i domowych, gdzie znaleźć można dokumenty i źródła historii i jej odkrywania: Archiwum we Włocławku, w Koninie, ŻIH-u, Muzeum Historii Żydów Polskich, Muzeum byłego niemieckiego Obozu Zagłady w Chełmnie nad Nerem, Muzeum – Miejsce Pamięci w Bełżcu, Żydowskim Instytucie Historycznym.

Szlama Ber Winer [1911-1942] urodził się w Izbicy Kujawskiej, był uciekinierem z obozu zagłady w Chełmnie nad Nerem i jako pierwszy przekazał współpracownikom tajnego Archiwum Getta Warszawy, tzw. Archiwum Ringelbluma, szczegółową relację z masowej zagłady Żydów i Romów w hitlerowskim obozie. Jego zeznania stały się pierwszą dokumentacją planowych zbrodni hitlerowskich w Polsce, przekazaną do publicznej wiadomości. Dokumentacja z wstrząsającymi zeznaniami dotarła dzięki żydowskiej konspiracji getta warszawskiego, współpracującego z polskim podziemiem, do rządu polskiego w Londynie. Historia rodziny Szlamy, jego losy, pełna wiedza o jego dokonaniach, pozostawały do niedawna praktycznie nieznane, kiedy ukazał się pierwszy artykuł historyka zajmującego się dziejami Żydów w XIX i XX wieku na ziemiach polskich, Przemysława Nowickiego. Kolejna, uzupełniona wersja badań nad kręgiem rodzinnym i konspiracyjnym uciekiniera z Chełmna tego autora, ujrzała światło dzienne w 2009 roku.

Historia Szlama Ber Winera opowiadana przez Przemysława Nowickiego. Szlamek urodził się w Izbicy Kujawskiej, był uciekinierem z obozu zagłady w Chełmnie nad Nerem i jako pierwszy przekazał współpracownikom tajnego Archiwum Getta Warszawy, tzw. Archiwum Ringelbluma, szczegółową relację z masowej zagłady Żydów i Romów w hitlerowskim obozie. Jego zeznania stały się pierwszą dokumentacją planowych zbrodni hitlerowskich w Polsce, przekazaną do publicznej wiadomości.

Scenariusz: Przemysław Nowicki
Zdjęcia: Olga Apanosowicz – Katłu-bej, Krzysztof Gajewski, Marcin Ściegliński
Dźwięk: Dariusz Wancerz.
Montaż: Paweł Heppner
Grafika: Edyta Ołdak, Tomasz Fabianowicz

Podziękowania za pomoc w realizacji filmu: Magdzie Bochman i Rafałowi Bąkowi
Specjalne podziękowania za wsparcie: Urząd Miejski w Izbicy Kujawskiej, Gimnazjum im. gen. Augustyna Słubickiego w Izbicy Kujawskiej
Finansowanie: Program Patriotyzm Jutra 2015, prowadzony przez Muzeum Historii Polski