Był to kolejny projekt badawczy, w którym przyglądaliśmy się działalności kulturalnej, raczej nieoczywistej i słabo rozpoznanej. Badaliśmy inicjatywy w powszechnym, silnie zakorzenionym przekonaniu, zarezerwowane dla domów, ośrodków, centrów kultury, zarządzanych przez centralne, czy lokalne administracje. Zależało nam na możliwie wnikliwym spojrzeniu na problematykę związaną z prowadzeniem działalności kulturalnej.
Przeprowadzaliśmy badania działalności prywatnych instytucji kultury na Mazowszu, definiowanych swoją aktywnością publiczną, bez względu na stopień społecznego, czy komercyjnego charakteru obserwowanych działalności. Obok tradycyjnie profilowanych rodzajów i kategorii, jak teatr, kino, muzeum, dom kultury, badaliśmy działające formalnie i nieformalnie: kluby, zespoły ludowe, OSP, a także przedsięwzięcia oferujące w rozmaity sposób kulturową aktywność – od koncertów, po księgarnie.
Zaproszenia do współpracy skierowano do prywatnych domów kultury, świetlic, kolektywów artystycznych, kolonii artystów, aktywnych kół gospodyń wiejskich, klubokawiarni, prywatnych bibliotek, galerii, muzeów. Szukaliśmy aktywnych podmiotów kultury, czyli jak definiował Wojciech Kłosowski – wszystkich osób, grup osób, organizacji i instytucji, które „robią kulturę” w sposób zamierzony (intencjonalny) i względnie trwały (nieincydentalny).
Szczególnie intryguje nas „kultura oddolna”, codzienna, lokalna, organizowana przez prywatne podmioty i niepubliczne instytucje. Dlatego i badania były przede wszystkim spotkaniami i rozmowami z osobami, grupami, organizacjami i instytucjami, które zajmują się kulturową aktywnością: zarówno organizowaniem zlotu „tuningowanych” samochodów, rewią mody strażackiej, dyskotekami, komiksami, koronczarstwem, rozmaitymi przejawami twórczej aktywności.
Z uwagą spoglądaliśmy na wizualne aspekty prywatnej działalności kulturalnej na Mazowszu, realizując kilkuminutowe filmy dokumentujące działalność podmiotów uczestniczących w badaniach, promujące fenomen prywatnej, niepublicznej aktywności kulturalnej. Wyniki i wstępne podsumowania wspólnych spotkań zamieszczone zostały:
w raporcie: Prywatne Podmioty Kultury. Badania na Mazowszu 2016
w filmie: Prywatne Podmioty Kultury 2016
na stronie Mazowieckiego Obserwatorium Kultury: Prywatne Podmioty Kultury 2016
Zakres metodologiczny obejmował:
1. bezpośrednie badania terenowe, wykonywane z użyciem narzędzi do dokumentacji wizualnej, uczestniczyło 8 badaczy, 26 organizatorów, animatorów, edukatorów kultury,42 prywatnych podmiotów kultury,
2. badania grupowe (fokusowe), przeprowadzone podczas 5 spotkań bezpośrednich, uczestniczących łącznie 45 osób, 29 podmiotów,
3. seminarium naukowe, w ramach którego przeprowadzone zostały badania grupowe (fokusowe), udział wzięło 4 badaczy, 28 animatorów, reprezentujących 22 prywatne ośrodki kultury z Mazowsza.
Badania sondażowe i internetowe dotyczyły 52 podmiotów.
Lustracja terenowa objęła 32 podmioty.
Wywiady pogłębione wykonano w 12 podmiotach.
Dokumentacja filmowa sporządzona została w 5 podmiotach.
Przeprowadzonych zostało łącznie: 12 wywiadów pogłębionych, 32 wywiady sondażowe, 5 wywiadów grupowych.
W 2016 roku w formalny i nieformalny sposób działało w województwie mazowieckim ponad 320 prywatnych podmiotów kultury.
Organizator: Mazowiecki Instytut Kultury
Badania: Fundacja Ari Ari (badania terenowe i fokusowe)
Wizualizacje: Stowarzyszenie „Z Siedzibą w Warszawie” (filmy i oprawa graficzna)
