Społeczne kina „na prowincji” formatowane są raczej według lokalnych, miejscowych potrzeb i wyobrażeń oraz oczywiście możliwości. Jak wstępnie wynikało z analizy zestawień i informacji sondażowych, małe kina są zakładane przy ośrodkach kultury, stowarzyszeniach, jako przedsięwzięcia biznesowe i przez grupy nieformalne. W małych kinach raczej nie odgrywa większej roli wiek organizatorów i widzów.
Raport pt. Kina społeczne. Badania i diagnoza 2019 jest wstępnym podsumowaniem badań przeprowadzonych od czerwca 2019 do lutego 2020, wykonanych „na chwilę” przed zamknięciem i głębokim kryzysem w kinematograficznej branży. Kina „na peryferiach”, małe, społeczne i prywatne przedsięwzięcia kinowe w Polsce, do 13 marca 2020 rozwijały się systematycznie, skupiając wokół swojej działalności coraz liczniejszą społeczność (nie tylko widzów). Publikujemy raport w czasie trudnej próby i niewątpliwej „wielkiej zmiany”, która stoi przed kinami, jak i nami wszystkimi. Z nadzieją, że każdy kryzys może być szansą na lepsze.
Badania prowadzone były w całej Polsce a dobór uczestników diagnozy determinowany były przede wszystkim trzema aspektami:
– wielkością kina, zajmowaliśmy się kinami małymi (do 200 miejsc) i najmniejszymi – 20-40 miejsc (kino za rogiem),
– lokalnym funkcjonowaniem, mieszącym się z określeniu „nasze”, „miejscowe”, „w sąsiedztwie”, czyli jednym słowem bliskiego dla mieszkańców miejscowości i okolicy,
– realizujące misję społeczną i choć to kryterium niedokładne, dobieraliśmy kina z autorskim repertuarem i projektami animacji, edukacji kulturalnej.
Temat badań podjęliśmy z kilkoma istotnymi ograniczeniami, mając do dyspozycji tylko kilka miesięcy, grupę kilkorga etnologów, kulturoznawców i socjologów zajmujących się na co dzień obserwowaniem i badaniem kultury oraz wstępne założenie badania – kino prowincjonalne, czyli kina społeczne tworzone „poza centrum”.
W podsumowaniu ilościowym, badania w zakresie metodologicznym objęły:
1. Mapowanie zjawiska dotyczyło 169 kin (spośród ponad 500 działających w Polsce w 2019).
2. Sondaż obejmował 35 kin.
3. Wywiady pogłębione wykonano w 14 kinach społecznych.
Tematyka społecznej działalności kin z pewnością nie została wyczerpana, pozostając do dalszego studiowania i obserwacji, z koniecznym poszerzeniem pogłębionych studiów przypadków. Skupiliśmy się na swoistym otwarciu problematyki (kontynuacji), która wymaga przynajmniej kilku lat regularnych badań. W badaniach ledwie sygnalizujemy cały obszar relacji politycznych, czyli władzy i porządkowania rzeczywistości społecznej, w której kina pełnią znaczącą rolę.
Współfinansowanie Państwowy Instytut Sztuki Filmowej (PISF), w ramach programu: Upowszechnianie kultury filmowej.
